Etxebizitza

Eusko Jaurlaritzak eta Udalak uztailaren 3an ikuskatu zuten Vista Alegre Taldea birgaitzeko obren egoera. 1914an eraiki zuten multzo hori, 11 atarik eta 93 etxebizitzak osatzen dute, eta bertan, egiturazko, energiako eta hirigintza arloko jarduketa osoa martxan ari da. Sestaoko alkate Gorka Álvarezek eta Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza eta Hiri Agendaren sailburu Denis Itxasok egin zuten birgaitze obren bisita. Lan horien inbertsioa ia 5,3 milioi eurotara iristen da; horietatik, Eusko Jaurlaritzak 4,4 milioi jarri ditu; Udalak, 682.000 euro; eta etxebizitzen jabeek, 191.000 euro.

Esku-hartze konplexu honek hainbat jarduketa biltzen ditu. Hala, bizitegi-eraikinen birgaitzea, fatxaden, etxabeen eta estalkien inguratzaile termikoa hobetuta eta arotzeria eraginkorra jarrita. Aerotermia eta plaka fotovoltaikoen bidez energia termikoa eta elektrikoa ekoizteko sistema ezarri da, barneko airearen kalitatea eta kudeaketa energetikoaren monitorizazioa ahalbidetuz. Horrela, tokiko energia-komunitate bat eratuko da (Edinor eta Piztu Sestaorekin lankidetzan) partekatutako autokontsumorako, eta eraldaketa digitala bultzatuko da (WIFI sare publikoa, ADSL azpiegitura komunitarioa), kudeaketa eraginkorragoa ahalbidetzeko. Prozesu osoa laguntza eta gardentasun informatibo osoz garatzen ari da, bertan jarri den auzoko bulego teknikoari esker (Opengela). Bulego horrek une oro ematen die aholkularitza abeen erkidegoei.

Higiezinak birgaitzeaz gain, urte amaieran inguruko urbanizazioa berritzeari ekingo zaio (Resurrección María Azkue, Antonio Machado eta Los Baños kaleak, eta Amador Palma Parkea), uraren, elektrizitatearen, gasaren eta telekomunikazioen hartune berrituak barne.

Vista Alegre Taldearen birgaitze-proiektu honek “Birgaitze integratuko ekimenik onenaren” sari nazionala jaso zuen AVS 2024 Sarien banaketan. Sarion epaimahaiak bereziki baloratu zituen erkidegoaren inplikazioa, finantzaketa publiko-pribatuaren eredua, eta proiektuaren berrikuntza teknikoa, bizigarritasunean, irisgarritasunean eta energia-eraginkortasunean duen eragina azpimarratuz.

Uztailaren 4an, ostirala, “XXI. mendeko erronkak etxebizitzaren eta Sestaoko Hiri Agendaren arloan” jardunaldi tekniko interesgarria izango da Sestaoko Musika Eskolan. Jarduera Sestao Berri, udalerriko hiri-garapen jasangarri eta integratuko sozietate publikoaren sorreraren hogeigarren urteurrenaren testuinguruan kokatzen da.

Udalerriko alkate Gorka Álvarez eta Etxebizitzako sailburuorde Miguel de los Toyosen eskutik egingo den irekiera instituzionalaren ondoren, erronken analisia eta eztabaida hasiko da, lau eremutan banatutako mahai-inguruetan. Lehenengoak “Etxebizitza eskuragarria eskuratzea” izango du hizpide, eta Mario Yoldik (Eusko Jaurlaritza), Helena Beunzak (ASVALeko presidentea), Iker San Romanek (Etxe Alternatiboa) eta Txema Escolasticok (Bilboko Udal Etxebizitzak) parte hartuko dute, eta Josefina San Miguelek (Sestaoko Udala) moderatuko du.

Hurrengo mahai-inguruan -Hiri-birgaitze, berritze eta berroneratze integratuari buruz- arituko dira Marta Ibarbia (Surbisa), Kepa Iturriaga (Sestaoko Udala), Ainara Sertutxa (Eusko Jaurlaritza) eta Iñigo Corrales (Kursaal Taldea) arituko dira, Ana Telleria (Eusko Jaurlaritza) moderatzailea delarik.

“Eraikuntza industrializatuaren” erronkak Alejandro Santamaria (Visesa), Marta Epelde (BUILD:INN klusterra), Jesus Maria Isoird (Tecnalia) eta Cristina Múgica (Bizkaiko Foru Aldundia) bilduko ditu eztabaidan, Carlos Garcia de Andoin (Sestaoko Udala) moderatzailearekin.

Eztabaidatu beharreko azken erronkak, “Berrikuntza etxebizitzaren eta hiri-agendaren arloan”, Maria Arana (Urbanbat), Juan Manuel Pérez Mira (Ages Aholkularitza), Maria Eugenia Ramos (Gizagune) eta Sergio Serna (Tech Friendly) bilduko ditu, Luiskar Delgado (Sestao Berri) moderatzaile dutela. Jardunaldi Teknikoa amaitzeko, Gorka Alvarez alkate sestaoarrak eztabaiden ondorioak aurkeztuko ditu, eta Juan Carlos Abascal Eusko Jaurlaritzako Lurralde Plangintzaren eta Hiri Agendaren sailburuordeak ekitaldia itxiko du.

Parte hartzeko, sakatu hemen

Sestao Berriko zuzendari gerentea den Luis Carlos Delgado, Francisco José Zapater arkitektoarekin batera, “Etxebizitzaren eta lurzoruaren kudeatzaile publikoen jardunbide onenak” liburuaren egileak dira. Liburuan, arlo horretako azken hamarkadako (2013-2024) jardunbide egokiak jasotzen dira.

Bilduma duela gutxi aurkeztu da, eta etxebizitzaren sektore publikoan egindako jarduerak batzen ditu, hain zuzen ere, AVS sariak merezi izan dituztenak kategoria guztietan. Hala, obra berriko eraikuntzarik onenak, etxebizitza-parkearen kudeaketa eta administrazio onenak, birgaitze jasangarriak, hiri-berroneratzeak edo zerbitzu publikoen kudeaketak, besteak beste, nabarmendu dira. Argitalpenean jasotako adibideetan irizpide teknikoak eta kudeaketa irizpide berritzaile eta iraunkorrak isladatzen dira, baita alderdi sozialak ere, hala nola herritarren parte-hartzea, edo esku-hartzeak izan duen garapena eta enplegua sortzeko gaitasuna.

Jardunbide Egokien AVS Sarien deialdietan, etxebizitzaren kudeatzaile publikoek aurkezten dituzten jarduketak lehian dira, sektore pribatuko eta gizarte zibileko profesionalek eta enpresek parte hartzen dutelarik. Delgadoren eta Zapaterren argitalpen honetan jasotako sariek eta akzesitek jarduketa bakoitzaren puntu nabarmenak islatzen dituzte -deskriptiboki, teknikoki eta bisualki-, baita leku bakoitzean izandako eragina ere.

Gogoan izatekoa da Sestao Berrik udalerrian egindako jarduketei hainbat aldiz eman zaizkiela AVS sariak. Azken aldiz, joan den maiatzaren 8an, Bartzelonan. Bertan, bi sari jaso zituzten: “Hiri-Berroneratze Integratu Onenaren Saria”, Txabarrin egindako lanagatik; eta akzesita, “Europako Bauhaus Berriarekin lerrokatutako ondare-eraikinak birgaitzea” kategorian, Ikastunen Eskola birgaitzeagatik, sorospen-gelagatik eta Sestaoko Labe Garaiari balioa emateagatik. Bi aintzatespen horiek sarietako epaimahaiaren aho bateko babesa izan zuten.

Atzo arratsalde-iluntzean, Bartzelonan, “Etxebizitzaren eta Lurzoruaren arloko Jardunbide Egokien AVS 2025 Sarien” XI. Edizioko sarien banaketa-ekitaldia ospatu zen. Espainia osotik aurkeztutako 36 jarduketa onartu ziren prestigio beteranodun sariotarako lehian parte hartzeko. Sariok AVSk, Etxebizitzaren eta Lurzoruaren Kudeatzaile Publikoen Espainiako Elkarteak, antolatzen ditu.

Sestao Berrik bi sari jaso zituen. Batetik, “Hiri-berroneratze Integratu Onenaren Saria” hartu zuen, Txabarrin egindako lanagatik, eta, bestetik, Accesit Saria. “Europako Bauhaus Berriarekin lerrokatutako Ondare-eraikinak birgaitzea” kategorian. Azken honetan, Ikastunen Eskola eta Sorospen Gela birgaitzeagatik eta Sestaoko Labe Garaiari balioa emateagatik. Epaimahaiak aho batez erabaki zituen bi sariak.

Espainiako “Hiri-Berroneratze Integraturik Onena” izendatutako Sestao Berriren jarduketak ondorengo hauek biltzen ditu: “Martxoak 8 Plaza”, “Vicente Diez Plaza”, eta Txabarri kaleko 65 zenbakiko eraikinaren birgaitzea, eta Orixe kaleko 6 zenbakiko eta Txabarri kaleko 67 zenbakiko berreraikuntzak.

AVS Sarien Epaimahaiak honako hau esan du jarduketa hauek baloratzeko: “orografia nabarmeneko lursail batean irisgarritasun-arazo bat konpontzea, lurzorua oso urria den eremu batean espazio baldar eta gutxiegi erabiliak berreskuratuz. Eta horrekin batera, eraikuntza-ordezkapena zuzkidura-bizitoki eta birkokatzeak egiteko, segizioa eginez. Kalitatezko espazio publikoak sortu eta udalerriko irisgarritasun bertikala hobetu”.

Sestao Berriri emandako bigarren saria, “Europako Bauhaus Berriarekin lerrokatutako Ondare Eraikinen Birgaitze kategoriako Accesita” izan da. Sestao Berriren “Ikastunen Eskola eta Sorospen Etxea birgaitzeko eta Labe Garaiaren balioa nabarmentzeko Programa estrategikoak” lortu du gorespen saria. Gai honetan, AVS Sarien Epaimahaiak azpimarratu duenez, jarduera guzti horiek “apustu sendoa dira Sestaon XX. mende hasierako ondare industriala berreskuratzeko eta sustatzeko: egungo Turismo Zentroa den Sorospen Etxea birgaituta; berreskuratze-bidean dagoen Ikastunen Eskola; eta kultura-ondare izendatutako Labe Garaia. Nerbioi Itsasadarreko udalerri guztietan industrializazioak izan duen garrantzia ulertzea eta transmititzea ahalbidetuko duten jarduketak dira”.

Eusko Jaurlaritzak lizitaziora atera du Txabarrin egingo den Martxoaren 8 Plaza eraikitzeko proiektua, 3,7 milioi euroko gehieneko zenbatekoarekin. Interesa duten enpresek proposamenak aurkezteko epea joan den asteartean, urtarrilaren 31n, amaitu zen.

Plazaren eraikuntzari esker, erabilera publikoa emango zaio 3.500 metro koadroko azalerari, Txabarri, Nikolas Ormaetxea eta Galana kaleetako etxebizitza-etxadi baten barruan kokatutakoari. Auzotarren topagunerako eta aisialdirako eremu berri bat sortzeaz gain, jarduketak tokiaren irisgarritasuna hobetuko du, 19 metroko desnibel handia ekidituz. Horretarako, bi igogailu jarriko dira, plazaren behealdea goikoarekin komunikatuko dutenak.

Plaza berriak harmailadun espazio soziokulturala izango du eta baita eskaladako boulder bat (15 metroko luzera eta 2,5 metroko altuera), aire zabalean kirola egiteko ere. Hiri-altzariez gain (bankuak, paperontziak, jardinerak, barandak eta iturri bat), argiztapen publikorako egitura jarriko da (222 argirekin), argitu gabeko eremuak saihesteko. Halaber, Gogoan Sestao Elkarteak egindako proposamenari jarraituz, mendi-hegalean dagoen zulo bat berreskuratuko da, gerra zibilean babesleku gisa erabili zena, etorkizunean Memoriaren Ibilbide batean integratzeko.

Plaza berriaren itxura ere aldatuko du, zazpi etxebizitza sozialeko eraikin berri baten eraikuntzak Txabarri kaleko 67. zenbakiko orubean, eta horren lizitazioa ere lehiaketara atera da. Txabarri kaletik eta La Galanatik beste sarbide bat izateaz gain, Martxoak 8 Plazak beste bi sarrera berri izango ditu, Abenduak 25 eta Nikolas Ormaetxea kaleetatik.

Guztira 88 erakundek, horien artean Sestao Berri, “2022-2036 Etxebizitzaren aldeko Itun Soziala” sinatu dute gaur Bilbon. Eusko Jaurlaritzako Lurralde Plangintza, Etxebizitza eta Garraio Sailak sustatutako dokumentua Sestao Berriko zuzendari kudeatzaile Luis Carlos Delgadok sinatu du, erakunde horren izenean. Itun Sozialaren helburua da, besteak beste, alokairu eskuragarriaren eskaintza publikoa handitzea, babestutako etxebizitza iraunkorren kopurua areagotzea eta higiezinen parkearen heren bat birgaitzea 2036. urterako.

“2022-2036 Etxebizitzaren aldeko Itun Soziala” aitzindaria izan zen 2010ean aurkeztutakoaren eguneratzea da. Sestao Berrirekin batera, erakunde sozialek, etxebizitza-kooperatibek, sindikatuek, enpresa pribatuek, elkargo profesionalek, unibertsitateek, zentro teknologikoek eta klusterrek sinatu dute akordioa, besteak beste.

Etxebizitzaren aldeko Itun Sozialak lau helburu kuantitatibo ezartzen ditu 2036ra arte, eta lehentasunezko sei jarduera-ildo bideratzeko. Lortu nahi diren helburuen artean 50.000 etxebizitzaz osatutako parke publiko bat osatzea dago; hau da, Euskal Autonomia Erkidegoko etxebizitza nagusien %5 alokairu eskuragarriko eskaintza publikora bideratzea 2036an.

Era berean, babes publiko iraunkorreko etxebizitzen parkea etxebizitza nagusien %12ra iristea eta hamabost urteko epean eraikinen birgaitzea bikoiztea lortu nahi dira. Gaur egun, urteko errehabilitazio erritmoa %1,5ekoa da. Birgaitzeen %3 lortzeak guztira 350.000 etxebizitza eraberritzea ekarriko luke, planaren aurreikuspena amaitzen denean, 2036. urtean. Kopuru horrek, gutxi gorabehera, eraikitako hiru etxebizitzatik bat birgaitzea ekarriko luke.

Eusko Jaurlaritzaren Birgaitze Bulegoaren eta erakunde laguntzailearen eskumenak bere gain hartu ondoren, Sestao Berrik etxebizitzen eta eraikinen birgaitze energetikorako laguntzak izapidetuko ditu, Europako Next Generation funtsetatik eta Espainiako Gobernuaren Berreskuratze, Eraldaketa eta Erresilientzia Planetik datozenak.

Beraz, horrelako obrak egin nahi dituzten jabekideen erkidegoek eta partikularrek Sestao Berriren bulegoetara jo ahal izango dute laguntza-lerroei buruzko informazioa lortzeko eta oso-osorik han bertan izapidetzeko, bestelako joan-etorririk edo kudeaketarik egin beharrik gabe. Lan hori egin ahal izateko, Sestao Berrik bere lantaldea indartu du, bi pertsona kontratatuta, erkidegoei eta partikularrei diru-laguntza horiek kudeatzeko informazioa eta laguntza emateko.

Etxebizitzen birgaitze energetikoa behar nabarmena da Sestaon; izan ere, higiezinen parkea Ezkerraldeko zaharrenetakoa da, eta isolamendu termikoko gabeziak ditu, egoiliarren erosotasunari eta bizi-kalitateari eragiten dietenak.

Laguntza horien hasierako aurrekontua 39,1 milioi eurokoa da -datozen hilabeteetan beste 47,2 milioi euroko konpromisoarekin-, eta kopuru hori Sestaoko Udalak eta Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza Sailak birgaitze lanetarako eskaintzen dituzten berezko laguntzei gehitu behar zaie.

Laguntzak hiru ildotan banatzen dira: Etxebizitza-eraikinen energia-eraginkortasuna hobetzeko programa, lortutako energia-aurrezkiaren arabera handitzen diren diru-laguntzekin eta kalteberatasun ekonomikoko egoeran dauden pertsonentzako berariazko laguntzekin; Etxebizitzen eraginkortasun energetikoa hobetzeko programa (berokuntzaren eta hozketaren urteko energia eskaria gutxienez %7 murriztu behar dute, eta %30 berriztagarria ez den oinarrizko kontsumoa); eta Eraikinaren Liburua egiteko eta birgaitzeko proiektu teknikoak idazteko programa.

Informazio gehiago nahi izanez gero, hitzordua eskatu behar da Sestao Berriko Birgaitze Bulegoan, 944 064 460 telefonoan edo helbide elektroniko honetan: https://www.euskadi.eus/web01-citavivi/es/aa14aUIWar/housing/aa14aSolicitud.jsp?lang=es

Joan den ekainaren 29an jardunaldi bat egin zen Asturiasko hiriburuan etxebizitza publikoen sustapenaren eta kudeaketaren egungo testuinguruari buruz. Next Generation funtsen bidez etxebizitza sozialak eta eskuragarriak sustatzea eta birgaitzea jorratu zen, AVS etxebizitzaren eta lurzoruaren kudeatzaile publikoen Espainiako elkarteak antolatutako topaketan. Sestao Berri gonbidatu zuten etxebizitza sozialak sustatzeko eta birgaitzeko esku artean dituen proiektuak bertan azaltzeko. Sestao Berriko gestore Luis Carlos Delgadorekin batera, AVS Valentziako Erkidegoko presidente Antonio Martinezek eta Malagako Etxebizitzako Udal Institutuko gerente José María Cerezok hartu zuten parte bilkuran. Melania Alvarez Asturiasko Printzerriko Eskubide Sozial eta Ongizateko kontseilariak, Ignacio Cuesta Oviedoko alkateordeak eta Javier Martin Garraio, Mugikortasun eta Hiri Agenda Ministerioko Etxebizitzako zuzendari nagusiak inauguratu zuten jardunaldia.

Sestaok hiri-garapen iraunkor integratuaren arloan dituen erronkak eta Sestao Berrik eremu horretan emandako erantzunak azaldu zituen Luis Carlos Delgadok. Hala, plangintza estrategiko eta operatiboa aipatu zuen, honako zutabe hauetan oinarrituta: Espainiako Hiri Agendaren proiektu pilotua; Sestao 2030 Hiri Agenda; alokairu sozial eta eskuragarriaren eta hiri-berroneratze integratuaren tokiko Estrategia; 2021-2023 Etxebizitzaren Plan Zuzentzailearekin eta Etxebizitzaren aldeko Itun Sozialarekin bat etortzea; kudeatzaile publikoen elkartean laguntasuna; Zientzia eta teknologiaren aldeko Innpulso hirien sarean sarrera; Horizon 2020 Txabarri +CityxChange berrikuntzaren proiektu europarra.

Sestao Berriko gerenteak sozietatean kudeaketa eta garapen eredua ere azaldu zuen, hurbileko bulego lana; erakunde izapidetzaile gisa lortutako aitorpena; alokairu eskuragarrirako proiektuak; zeharkako proiektu estrategikoak (Energia Eraginkortasunaren Europako Funtsarekin hitzarmena); auzoen garapen komunitarioa; tokiko energia-komunitateen sorrera; merkataritza eta turismoaren dinamizazioa; eta hiri-berroneratzean ekonomia zirkularra sortzeko proiektuen bultzada. Delgadok azpimarratu zuenez, “lan horri ebaluazio zorrotza eta ekonomikoki justifikatua egiten zaio, eta etxebizitzaren arloko politika publikoen arrakasta eta hiri birgaitzearen eta berroneratzearen arloan gauzatutako jardunbide egokiak baloratzeko aukera ematen du”.